Đau mắt đỏ / Viêm kết mạc

Đau mắt đỏ là hiện tượng xảy ra khi lớp màng trong suốt bên trên bề mặt của nhãn cầu (lòng trắng mắt) và kết mạc mi (màng nước mắt) bị viêm nhiễm. Tình trạng này có thể xảy ra ở mọi đối tượng, bao gồm trẻ em, người trưởng thành và người già. Đây là một bệnh phổ biến và có khả năng lây lan dễ dàng, xuất hiện quanh năm, nhưng thường gia tăng vào mùa Hè và cuối Thu.

Bệnh đau mắt đỏ là gì?

Bệnh đau mắt đỏ còn được gọi là viêm kết mạc là một tình trạng màng niêm mạc mỏng bao quanh bề mặt của mắt (kết mạc) trở nên viêm nhiễm. Kết mạc bình thường có màu hồng nhạt hoặc đỏ nhẹ, nhưng khi bị viêm nhiễm, nó có thể trở nên đỏ sậm hoặc hồng rực. Bệnh đau mắt đỏ là một loại bệnh không quá nguy hiểm nếu biết cách điều trị, chăm sóc mắt.

Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ đối tượng nào, từ người trưởng thành đến trẻ em. Đặc biệt, trong một khoảng thời gian ngắn, đau mắt đỏ có khả năng lan rộng và trở thành đợt dịch bệnh, vì nó có thể dễ dàng lây lan từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc trực tiếp.

Đau mắt đỏ thường không gây ra những tổn thương nghiêm trọng và có thể tự khỏi trong vòng khoảng một tuần. Tuy nhiên, bệnh có thể tái phát nhiều lần ở cùng một người, vì cơ thể con người không thể tự sản sinh miễn dịch vĩnh viễn chống lại bệnh này.

Nguyên nhân gây ra bệnh đau mắt đỏ

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng đau mắt đỏ, trong đó một số nguyên nhân phổ biến và các triệu chứng đi kèm bao gồm:

• Nguyên nhân do virus: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh đau mắt đỏ, đi kèm với triệu chứng như chảy nước mắt, ngứa mắt, có mất ghẻn mắt, sưng mí mắt, cộm, và giảm thị lực. Bệnh viêm kết mạc do virus có khả năng lây lan dễ dàng qua tiếp xúc trực tiếp với nước mắt của người bệnh.
• Nguyên nhân do vi khuẩn: Thường do vi khuẩn như Haemophilus Influenzae, Staphylococcus gây ra, bệnh viêm kết mạc này có các triệu chứng điển hình như chảy nước mắt, ngứa, dính mí mắt do có mắt ghẻn vàng hoặc vàng xanh nhạt vào buổi sáng khi thức dậy. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng như giảm thị lực không thể khôi phục hoặc viêm loét giác mạc. Đau mắt đỏ do vi khuẩn cũng có khả năng lây lan thông qua tiếp xúc với dịch tiết nước mắt hoặc vật dụng mà người bệnh đã sử dụng.
• Nguyên nhân do dị ứng: Thường thì rất khó xác định nguyên nhân cụ thể gây ra dị ứng, có thể do tiếp xúc với lông vật nuôi, thuốc, phấn hóa, bụi bẩn và nhiều yếu tố khác. Triệu chứng của bệnh thường bao gồm ngứa và chảy nước mắt ở cả hai mắt, và có thể đi kèm với viêm mũi dị ứng. Đau mắt đỏ do dị ứng không có khả năng lây lan cho người khác.

Triệu chứng bệnh đau mắt đỏ

Triệu chứng của bệnh đau mắt đỏ có thể thay đổi tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh. Tuy nhiên, một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Mắt đỏ: Đây là dấu hiệu chung nhất khi bị đau mắt đỏ. Mắt trở nên đỏ do sự sưng to của các mạch máu trong kết mạc. Vùng đỏ thường xuất hiện ở kết mạc mi và có thể lan rộng đến phần còn lại của mắt, được gọi là cường tụ ngoại vi.
• Ghèn mắt: Ghèn mắt, còn được gọi là gỉ mắt, hình thành từ sự kết tụ của chất nhầy, tế bào da bong tróc, và vi khuẩn. Ghèn mắt có thể tụ lại thành từng mảng hoặc cục, bám chặt vào lông mi hoặc nơi góc mắt.
• Ngứa và đau mắt: Bệnh nhân thường cảm thấy ngứa, cộm, nóng, hoặc đau ở mắt. Cảm giác này thường giống như có vật thể lạ trong mắt.
• Nhạy cảm với ánh sáng: Người bệnh có thể trở nên nhạy cảm với ánh sáng mặt trời hoặc ánh sáng môi trường, dẫn đến cảm giác chói và khó nhìn.
• Chảy nước mắt: Bệnh nhân có thể trải qua tình trạng chảy nước mắt tăng cường, không thể kiểm soát, và thường xuyên.

Nhớ rằng triệu chứng có thể thay đổi tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh và cần phải được xác định bởi bác sĩ để đưa ra chẩn đoán chính xác và điều trị thích hợp.

Con đường lây nhiễm bệnh đau mắt đỏ

Người mắc đau mắt đỏ thường nên tự cách ly y tế tại nhà, vì khả năng lây lan cho người khác là rất cao. Vậy đau mắt đỏ có thể lây qua các cách sau:

• Tiếp xúc với dịch tiết của người bệnh trong quá trình giao tiếp hoặc khi họ hoặc hắt hơi.
• Chạm vào các vật dụng mà người bệnh đã tiếp xúc và dính dịch tiết, như bàn chải đánh răng, khăn mặt, gối nằm, chìa khóa, tay nắm cửa, điện thoại…
• Thói quen dụi tay và đưa tay lên mắt có thể tiềm ẩn nguy cơ nhiễm bệnh.
• Sử dụng kính áp tròng một cách không đúng cách có thể là nguyên nhân của nhiễm bệnh.
• Sử dụng nguồn nước không đảm bảo vệ sinh, như bể bơi, ao hồ, mà trước đó đã có người bị bệnh và tiếp tục xuống tắm.

Đặc biệt, tốc độ lây lan của bệnh đau mắt đỏ trong cộng đồng rất nhanh, do đó, những địa điểm công cộng hoặc nơi có mật độ dân cư cao thường tiềm ẩn nguy cơ bùng phát thành đại dịch.

Phương pháp điều trị bệnh đau mắt đỏ

Phương pháp điều trị bệnh đau mắt đỏ có thể thay đổi tùy theo nguyên nhân gây bệnh. Hầu hết các trường hợp của bệnh này thường là tự trị và bệnh nhân có thể tự quản lý tại nhà. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, việc thăm bác sĩ là cần thiết để đảm bảo rằng biện pháp điều trị được thực hiện kịp thời, giảm nguy cơ biến chứng cho mắt.

Các biện pháp tự chăm sóc tại nhà

• Tách biệt và cách ly: Khi phát hiện triệu chứng của đau mắt đỏ, nên tự cách ly bản thân ở một phòng riêng biệt và hạn chế tiếp xúc với người khác. Điều này bao gồm việc ăn uống và sinh hoạt riêng biệt để tránh lây nhiễm cho người thân. Hãy dành thời gian để nghỉ ngơi và tránh làm việc mắt quá mức, để giảm cảm giác khó chịu.
• Rửa sạch mặt và tay: Rửa mặt và tay thường xuyên bằng nước sạch để giữ mắt và vùng xung quanh sạch sẽ. Điều này có thể giúp giảm ngứa và khó chịu. Đảm bảo rửa tay thường xuyên để tránh lây nhiễm bệnh từ tay lên mắt.
• Chườm lạnh: Sử dụng một khăn lạnh bọc đá hoặc ngâm trong nước lạnh sau đó đặt lên mắt có thể giúp giảm sưng và ngứa ở mắt.
• Sử dụng đồ riêng: Tránh sử dụng chung đồ dùng như bát, cốc, khăn mặt với người khác để tránh lây nhiễm.
• Kiêng quan hệ: Tránh quan hệ tình dục trong thời gian bạn bị đau mắt đỏ để ngăn chặn lây nhiễm cho đối tác.

Điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa

Nếu triệu chứng của đau mắt đỏ không giảm đi hoặc trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian, bạn nên thăm bác sĩ chuyên khoa mắt để được khám và xác định nguyên nhân gây bệnh. Các biện pháp điều trị bao gồm:

• Thuốc kháng sinh: Thuốc kháng sinh thường được sử dụng để điều trị đau mắt đỏ do vi khuẩn gây ra. Bác sĩ có thể kết hợp chúng với thuốc kháng viêm để giảm ngứa và khó chịu.
• Thuốc nhỏ mắt chuyên dụng: Đối với đau mắt đỏ do dị ứng, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc nhỏ mắt như thuốc kháng histamin, nước mắt nhân tạo hoặc thuốc ổn định tế bào mast để giảm triệu chứng như sưng, ngứa, đỏ mắt.

Việc tìm ra nguyên nhân gây bệnh và điều trị kịp thời là quan trọng để ngăn chặn các biến chứng nghiêm trọng cho mắt.

Một số lưu ý và biện pháp phòng ngừa bệnh đau mắt đỏ

Một số lưu ý

• Thuốc kháng sinh chỉ áp dụng khi bệnh đau mắt đỏ do vi khuẩn gây ra và không có tác dụng đối với virus gây bệnh. Vì vậy không nên tùy tiện mua thuốc về tự sử dụng.
• Nên thăm khám bác sĩ chuyên khoa để tìm nguyên nhân gây bệnh và được hướng dẫn sử dụng thuốc một cách hiệu quả.
• Hạn chế làm việc trước màn hình máy tính, điện thoại hoặc TV.
• Đảm bảo vệ sinh mắt thường xuyên.

Biện pháp phòng ngừa

Để ngăn ngừa đau mắt đỏ một cách hiệu quả, bạn có thể áp dụng những biện pháp sau:

• Chăm sóc vệ sinh mắt: Hãy duy trì thói quen vệ sinh mắt hàng ngày bằng cách sử dụng nước muối sinh lý 0.9% để rửa mắt. Điều này giúp loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn, giảm nguy cơ mắc bệnh.
• Không dùng chung khăn mặt: Tuyệt đối tránh sử dụng chung khăn mặt với người khác để ngăn lây nhiễm bệnh qua tiếp xúc với khăn.
• Đeo kính và khẩu trang: Khi ra ngoài, đặc biệt là trong môi trường có nhiều tác nhân gây hại cho mắt, hãy đeo kính bảo vệ và khẩu trang để bảo vệ mắt khỏi bụi bẩn và vi khuẩn. Đeo kính râm cũng là một lựa chọn tốt để đảm bảo thẩm mỹ và bảo vệ mắt.
• Tránh hóa chất khi tắm gội: Khi tắm gội, cẩn thận để không để các hóa chất như dầu gội, sữa tắm dính vào mắt, vì chúng có thể gây kích ứng và viêm kết mạc.
• Ăn uống cân đối: Bổ sung dinh dưỡng cho mắt bằng cách duy trì một chế độ ăn uống khoa học, đảm bảo cung cấp đủ vitamin và khoáng chất, như vitamin A, C và các khoáng chất có trong rau và quả.
• Bơi cẩn thận: Nếu bạn đi bơi, hãy chọn các nơi đảm bảo vệ sinh và an toàn, và đeo kính bơi để bảo vệ mắt khỏi nước bẩn. Sau khi bơi, hãy vệ sinh mắt sạch sẽ.
• Dọn dẹp sạch sẽ: Dọn dẹp nhà cửa hàng ngày để giảm nguy cơ mắc bệnh từ việc tiếp xúc với bụi bẩn và vi khuẩn.
• Khám mắt định kỳ: Duy trì thói quen khám mắt hàng năm là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe mắt và sớm phát hiện các vấn đề về mắt để có điều trị kịp thời và hạn chế các biến chứng đối với thị lực.

Đau mắt đỏ không được xem là một căn bệnh nguy hiểm, và nó thường tự khỏi trong vòng tối đa một tuần nếu được điều trị đúng cách. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp hiếm hoi xảy ra các biến chứng nghiêm trọng liên quan đến mắt hoặc gây khó chịu kéo dài cho bệnh nhân. Vì vậy, ngoài việc tuân thủ những biện pháp chăm sóc và kiêng cữ khi mắc đau mắt đỏ, bệnh nhân cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế có chuyên khoa mắt để được khám và điều trị kịp thời.