Nghiện ma túy

Nghiện ma túy là hành vi sử dụng chất ma túy để có thể sinh hoạt trong cuộc sống hàng ngày. Khi sử dụng ma túy, người nghiện thường trải qua các cảm xúc như đê mê, khoan khoái, và sung sướng. Tuy nhiên, khi thiếu ma túy, họ có thể trải qua cảm giác lạc hậu về cả thể xác và tinh thần, không thể chịu được. Do đó, họ sẽ tìm mọi cách để tiếp tục sử dụng ma túy, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của họ, đặc biệt là trong việc kiểm soát hành vi của mình. Cùng tìm hiểu rõ hơn thông tin về ma túy và nhận biết những người nghiện ma túy qua bài viết dưới đây.

Ma túy là gì?

Ma túy là những chất kích thích hoặc ức chế thần kinh, thường được sử dụng để thay đổi trạng thái tinh thần của người dùng. Sử dụng ma túy có thể gây ra các hiệu ứng như tạo ra cảm giác phấn khích, giảm lo âu hoặc thậm chí tạo ra ảo giác. Tuy nhiên, việc sử dụng ma túy một cách thường xuyên và quá mức có thể dẫn đến sự phụ thuộc và gây hại đối với sức khỏe.

Theo định nghĩa của tổ chức Liên Hợp Quốc, ma túy được xác định là các chất có nguồn gốc tự nhiên hoặc tổng hợp, và chúng có khả năng tác động lên hệ thần kinh của con người. Ma túy có thể làm thay đổi tâm trạng, cảm xúc và hành vi của người sử dụng. Một số loại ma túy tự nhiên bao gồm cây thuốc phiện, cây cần sa và cây coca, trong khi ma túy bán tổng hợp là những sản phẩm được tạo ra bằng cách kết hợp các thành phần từ ma túy tự nhiên hoặc tổng hợp hoàn toàn từ các hợp chất hóa học.

Sử dụng ma túy có thể dẫn đến nhiều tình trạng phụ thuộc và có thể gây nguy hiểm đối với sức khỏe của người sử dụng. Người dùng ma túy thường được phân loại thành ba nhóm chính dựa trên nguồn gốc của ma túy

• Ma túy tự nhiên: những chất ma túy có nguồn gốc từ các loại cây tự nhiên, bao gồm các hợp chất có trong cây thuốc phiện, cây gai dầu (cần sa), và cây coca (cocain).
• Ma túy bán tổng hợp: các loại ma túy được sản xuất bằng cách kết hợp một phần các chất có sẵn trong tự nhiên với các thành phần khác, tạo ra các loại ma túy có tác động mạnh hơn so với ma túy gốc, ví dụ như morphin và heroin.
• Ma túy tổng hợp: nhóm ma túy không tồn tại tự nhiên và được sản xuất bằng cách tổng hợp từ các hợp chất hóa học, bao gồm amphetamine, MDMA, thuốc lắc và ma túy đá.

Các loại ma túy thường thấy

Có nhiều loại ma túy thường thấy mà người dùng ma túy thường phụ thuộc vào và chúng có các tác động khác nhau lên cơ thể và tâm trạng. Dưới đây là một số ví dụ về những loại ma túy phổ biến:

Cây thuốc phiện: Được tìm thấy trong tự nhiên, cây thuốc phiện có thể cao 1 – 1.5m và thường sống lâu khoảng 2 năm. Quả cây này chứa chất gọi là thuốc phiện sống. Ban đầu, hút thuốc phiện có thể mang lại cảm giác khoái cảm, giảm đau và mệt mỏi. Tuy nhiên, người dùng sẽ cần tăng liều dần để có được hiệu ứng tương tự, và dần dần họ sẽ suy yếu về tinh thần và sức khỏe.

Cần sa: Còn được gọi là cây gai dầu, cần sa có tác dụng gây ảo giác và thay đổi tâm trạng. Người dùng cần sa thường trải qua những thay đổi đột ngột về tinh thần và hành vi cư xử, và sử dụng kéo dài có thể dẫn đến sự suy yếu về tinh thần và cơ thể.

Cocaine: Cocaine là loại ma túy được chiết xuất từ lá cây coca. Nó có thể gây hiện tượng say, hoảng sợ, tăng huyết áp và rối loạn nhịp tim. Cocaine thường được sử dụng dưới dạng bột tinh thể.

Morphin: Morphin là một chất được sử dụng làm thuốc giảm đau và thường tìm thấy trong sản xuất thuốc ho và giảm đau. Morphin có thể gây ra nhiều hiện tượng như tê, buồn ngủ, nôn mửa và rối loạn tâm thần.

Heroin: Heroin thường được chế biến thành dạng bột để tiêm vào tĩnh mạch hoặc dạng hút. Sử dụng heroin có thể tạo ra cảm giác khoái cảm và mơ màng, nhưng khi cơn nghiện xảy ra và không có heroin, người dùng có thể trải qua các triệu chứng khó chịu và thậm chí co giật. Heroin có thể làm thay đổi tính cách, dẫn đến các hành vi xấu và tác động đáng kể đến sức khỏe.

Ma túy tổng hợp: Loại ma túy này được sản xuất từ các hợp chất hóa học và thường có tác động kích thích mạnh hơn so với ma túy tự nhiên hoặc bán tổng hợp. Ma túy tổng hợp có thể gây ra ảo giác, tăng hưng phấn và mất kiểm soát hành vi.

Thuốc lắc: Đây là một loại ma túy tổng hợp có nhiều hình dạng và màu sắc khác nhau. Thuốc lắc gây ra ảo giác, loạn thần, chán ăn, trầm cảm và có thể phá huỷ chức năng não bộ nặng nề.

Nguyên nhân gây nghiện ma túy

• Giảm đau.
• Sự mong muốn tỉnh táo và tăng cường hiệu suất trong học tập và công việc.
• Do đã trở thành thói quen sử dụng thuốc.
• Mục đích thư giãn và giải trí.

Dấu hiệu nghiện ma túy

Dấu hiệu nhận biết chung của người nghiện ma túy

Các dấu hiệu nhận biết người nghiện ma túy, bất kể loại ma túy nào họ sử dụng, bao gồm:

• Thay đổi tâm trạng: Bồn chồn, lo lắng, nói dối, cáu gắt, nói nhiều hơn thường, và thể hiện sự chống đối.
• Sức khỏe tổn thương: Ngáp vặt, mệt mỏi, lừ đừ, lười biếng, và không chăm sóc cá nhân.
• Thay đổi học tập và công việc: Học lực giảm sút, trốn học, thường ngủ gù, và có thói quen ăn mòn thời gian.
• Thay đổi giờ giấc sinh hoạt: Đi muộn, thức khuya, thức dậy muộn, ngủ nhiều trong ngày, và thường rời nhà vào các thời điểm cố định.
• Tương tác với người khác: Tụ tập với người nghiện ma túy khác, người không có việc làm hoặc học hành, và tránh tiếp xúc với người thân trong gia đình.
• Nhu cầu tài chính: Sử dụng tiền một cách không hợp lý, thường xin tiền từ người thân, bán đồ đạc cá nhân, hoặc nợ nần nhiều.
• Đồ đạc và dấu hiệu vật chất: Mang theo nhiều đồ như giấy bạc, bơm xi lanh, kim tiêm, ống thuốc, thuốc lá, kẹo cao su, bật lửa ga, thuốc phiện, hoặc gói nhỏ heroin.
• Dấu vết trên cơ thể: Dấu kim tiêm trên các vùng da như mu bàn tay, cổ tay, mặt trên khuỷu tay, mặt trong của mắt cá chân, bẹn, và cổ.
• Thay đổi ngoại hình: Sụt cân nhanh, da tái nhợt, môi thâm, và mất sức khỏe do thiếu quan tâm đến vệ sinh cá nhân.

Dấu hiệu người nghiện ma túy đá

Đặc trưng cho người nghiện ma túy đá, các biểu hiện bao gồm:

• Không cảm giác ngon miệng.
• Mất tập trung.
• Thay đổi về nướu răng và răng, thường bị đen, thiếu, sâu răng, và đau nướu.
• Mồ hôi nhiều với mùi giống nước tiểu mèo.
• Lở loét da và mụn trứng cá trên mặt do thiếu quan tâm đến vệ sinh cá nhân.
• Suy nghĩ hoang tưởng và nghi ngờ có người làm hại mình.
• Không cần ngủ trong một thời gian dài.
• Dấu hiệu vật chất như các mảnh giấy bạc cháy và vỏ chai nhựa hoặc ống hút được tìm thấy tại nơi ở.
• Ngứa ở nhiều vùng da, gây tổn thương do chà xát mạnh.
• Tâm trạng dễ cáu bẳn, thất thường, và suy nghĩ kỳ quặc.
• Mắt đảo qua đảo lại, đồng tử nở rộng.
• Da nhăn nheo.
• Mất máu chảy trong mũi.
• Khát nước, đi vệ sinh và rửa tay thường xuyên.
• Sụt cân nhanh và mất cân nặng nhanh chóng do không ăn và cơ thể không còn cảm giác thèm ăn.

Triệu chứng của nghiện ma túy

Rất hiếm khi người nghiện ma túy chỉ sử dụng một loại ma túy; thay vào đó, họ thường kết hợp nhiều loại ma túy khác nhau để tạo ra cảm giác hưng phấn tối đa khi sử dụng chúng cùng lúc.

Tuy nhiên, tất cả những người nghiện ma túy đều trải qua một biểu hiện chung, được gọi là hội chứng cai hoặc hội chứng thiếu thuốc. Hội chứng này xuất hiện khi người nghiện ngừng sử dụng ma túy sau một thời gian dài hoặc sau một liều cuối cùng và không thể tiếp tục mua thuốc. Hội chứng cai thường bao gồm ít nhất ba trong các triệu chứng sau (sau khi qua khoảng thời gian từ tám đến mười hai giờ):

• Cảm giác lo lắng, bất an, buồn bãi, cáu gắt, hoặc giận dữ.
• Đau nhức cơ.
• Buồn nôn hoặc nôn mửa.
• Ảo giác kiến bò dưới da.
• Da trở nên nhăn nheo và có thể xuất hiện lở loét.
• Sụt cân nhanh chóng.
• Mồ hôi có mùi kháng khuẩn.
• Hôi miệng.
• Thường xuyên chảy máu mũi.
• Quầng thâm mắt rõ rệt.
• Nổi da gà và giãn đồng tử.
• Rối loạn thần kinh thực vật: sốt cao, vã mồ hôi, trụy tim mạch, có thể gây tử vong.
• Trạng thái mê sảng, kích động, vùng vẫy, la hét, hoặc thậm chí có ý định tự sát.

Đối tượng nguy cơ nghiện ma túy

• Những người trầm cảm, lo lắng và tự ti: Những người có tình trạng tâm lý như trầm cảm, lo lắng và tự ti thường có nguy cơ cao hơn mắc phải nghiện ma túy hơn so với người bình thường.
• Những người có tiền sử tâm lý khó khăn: Những người trải qua những trải nghiệm khó khăn như lạm dụng, chiến tranh, căng thẳng tinh thần, hoặc có tiền sử gia đình về nghiện ma túy đều có nguy cơ cao hơn bị nghiện ma túy.
• Người sử dụng các loại thuốc giảm đau mạnh: Người sử dụng các loại thuốc giảm đau mạnh như morphine có nguy cơ cao bị nghiện ma túy, đặc biệt nếu không tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ.
• Người có xu hướng cần đến thuốc bẩm sinh: Có một phần di truyền có thể làm cho một số người có xu hướng cần đến các loại thuốc phiện ở mức độ cao hơn so với người bình thường.

Tuy nhiên, quan trọng nhất là hiểu rằng nghiện ma túy không phụ thuộc hoàn toàn vào yếu tố cá nhân, mà còn phụ thuộc vào môi trường và tình huống mà người đó gặp phải. Điều này nói lên tầm quan trọng của việc tạo ra môi trường xã hội và gia đình lành mạnh để ngăn ngừa và hỗ trợ người dễ rơi vào nghiện ma túy.

Phát hiện và điều trị nghiện ma túy

Phát hiện và điều trị nghiện ma túy là một quá trình quan trọng để giúp người nghiện thoát khỏi sự phụ thuộc vào ma túy. Dưới đây là các biện pháp chẩn đoán và điều trị nghiện ma túy:

Các biện pháp chẩn đoán nghiện ma túy

Sau khi nhận thấy dấu hiệu nhận biết người nghiện ma túy, việc chẩn đoán chính xác yêu cầu sử dụng các kỹ thuật lâm sàng để xác định liệu bệnh nhân có nghiện ma túy hay không.

Lấy mẫu thử: Các loại mẫu thử được sử dụng để xác định các nhóm ma túy như ma túy tổng hợp ATS, Opioids, cần sa, benzodiazepines, Ketamin, LSD, cocaine và nhiều loại khác. Các loại mẫu thử có thể bao gồm:

• Lấy mẫu máu tĩnh mạch.
• Lấy mẫu nước tiểu.
• Lấy mẫu tóc ở phía sau đỉnh đầu.
• Lấy mẫu tang vật của người sử dụng như cây cỏ, dung dịch, viên…

Các biện pháp điều trị nghiện ma túy

Để giúp người nghiện ma túy cắt cơn nghiện và hỗ trợ họ hồi phục, có các biện pháp điều trị như sau:

• Cai nghiện tại cơ sở điều trị: Người nghiện thường được đưa đến các cơ sở điều trị cai nghiện do nhà nước quản lý, nơi có sự chăm sóc và hỗ trợ chuyên nghiệp. Giai đoạn này khá khó khăn với người nghiện, vì họ phải chịu đựng những cảm xúc và triệu chứng cai nghiện.
• Hỗ trợ tâm lý và xã hội: Người nghiện cần được hỗ trợ tinh thần và xã hội trong quá trình điều trị. Điều này bao gồm tạo điều kiện cho họ có cuộc sống lành mạnh, cung cấp cơ hội làm việc, và khuyến khích tham gia các hoạt động giải trí.
• Trị liệu và tư vấn: Trị liệu tâm lý và tư vấn có thể giúp người nghiện thay đổi suy nghĩ và thái độ tích cực hơn. Các chương trình trị liệu và tư vấn thường kết hợp với điều trị thuốc.
• Hỗ trợ từ gia đình và xã hội: Gia đình và xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ người nghiện ma túy. Sự phối hợp và hỗ trợ từ bác sĩ, gia đình, và xã hội đều quan trọng để đảm bảo sự thành công trong quá trình điều trị và ngăn chặn sự lan rộng của ma túy trong cộng đồng.

Ngoài ra, nên tìm hiểu về những phương pháp để cai nghiện ma túy tùy vào tình trạng, giai đoạn của mỗi người nghiện ma túy.

Phòng ngừa bệnh nghiện ma túy

• Để ngăn ngừa bệnh nghiện ma túy, cần sự hợp tác và đồng thuận của nhiều quốc gia và lãnh thổ.
• Sự đồng bộ giữa các lĩnh vực và đầu tư chiến lược dài hạn từ các cơ quan nhà nước là rất quan trọng.
• Gia đình đóng một vai trò quan trọng và đặc biệt trong việc giáo dục và phát triển nhân cách cho các thành viên, giúp họ tránh xa khỏi các yếu tố xã hội có thể dẫn đến nghiện ma túy.
• Nhà trường và xã hội cũng đóng góp không ít vào việc thúc đẩy lối sống lành mạnh và ngăn chặn việc nghiện ma túy.

Chúng ta cần tập trung vào việc phòng ngừa, giáo dục, và hỗ trợ cho những người có nguy cơ mắc phải nghiện ma túy. Chúng ta cũng cần cung cấp điều trị và hỗ trợ cho những người đã bị nghiện ma túy để họ có cơ hội hồi phục và tái nhập xã hội.

Cuộc chiến chống lại nghiện ma túy không bao giờ dừng lại và yêu cầu sự cam kết và kiên nhẫn. Chúng ta cần tạo ra một môi trường không chỉ giúp ngăn chặn việc nghiện ma túy mà còn thúc đẩy sự phát triển và thịnh vượng của xã hội. Chúng ta cùng nhau, từng bước một, có thể xây dựng một tương lai tự do hơn khỏi nghiện ma túy cho thế hệ tới.